Sarindaniw

(Kuna ni Juan S. P. Hidalgo, Jr. Bannawag iti Pugon Hunio 1975: “Ni Amado I. Yoro, I-Sinait, Ilocos Sur ngem agnaeden idiay Hawaii ti “Number One Poet-in-Residence idiay Hawaii iti agdama. No adda rumbeng a mabalangatan,isu ti rumbeng iti dayta a korona”.)

Umuna a paset: Alpha Alas:

Unnoy ti maysa a taraudi da Lam-ang ken Bucaneg (ti saringit a mangsursurot iti ramutna)

[i] anansata nasnebanka iti gagar, Juan Tersero,

ala wen, magnaka, imarisam ti tugot da amang ken inang; wenno da apong lakay ken apong baket nupay isuda dagiti ipapanaw isuda dagiti rangtay a bangonem a baliwan ti panagsubli…. 

(ii) denggem ti binatog, kastoy: iliw iti rawis iti riniwriw a balikas ti sarindaniw wenno ti binggas ti bukanegan, uray warwarek ti duogan a sariugma a mangtaldiap sudi daytoy a kultura ta adda saan a maumag a daeg balor-rimat daytoy kannawidan nga inawit da Apo Lakay ken Apo Baket… 

(iii) timudem ti kansion: kastoy sam-it-samtoy; isem iti agsapa ti init nga agkiraykiray, namnama a nasaranta wenno dagitoy sabong ti katawa ti busel dagiti bin-i iti parbangon wenno ared-ed ti sangit ti pimmusay a salidumay ti bantay … nabugas latta ti epiko iti pannakigasanggasat tapno sungrodan temtem pakasaritaan ti lakay nagtugaw iti ngarab ti tambak iti inaray a a bunubon ken iti isek iti uma, idiay Bessang nabaknang awitna a pakasaritaan ti kayumanggi a nagdappat iti laud ken daya…

(iv) adda met dagiti nagpaabagatan, simmiasi a nagpaammianan dagiti dimmanon iti surong iti probinsia ken ballasiw… minirada ti agrimat a sileng balitok a nagling-etanda, iti man lira, riyal, drakma, doliar kasilpo daytoy ti biag dagiti maiplatito a killabban, ayaunayen aya a kettang iti panagsursorda iti lansangan iti di maimbirna a pagorasan dagiti panagbirok, aya, uray iti siping ket urnongen-ilalaenda, dagiti kiraosenda a sulnit ti biag, ti agtultuloy nga almusar ken panagbirok iti saangan iti saan a rumukma a pabelo a segdanda; urayenda met ti panaglupos ta miraenda sarming ti panagbalbaliw: metamorphosis…

(v) alut-otem ti alud ti kalman ket maidasig ti maysa a biddut a nabalinam nga inatur iti napasnek a panagbabawi saankan a managparammag, nariingkan iti areng-eng dagiti nabati maasika, wen, maasika, ket tumalliawka sika met a naglangkapi ken nagtagipino ikkam met ti sensilio dayta man nakatapaya iti suli: awanan taeng, ne, kitaem man ket papanawendan iti suli iti eskinita, sullatanda ti aragaag iti airport namak pay, sadino manen aya ti papananna ti tao a nagbalkot ken nakatampong dimo kadi makita a saan pay a nagdigos wenno nagdiram-os la koma namles met ngem naggapu iti salvation army

(vi) diak manen nakaturog idi rabii no sadino ti yan ti tuntuntonek alimbasagenak pay ketdin ta awan manen ti igatangko uray sangatasa la koma a kape (ngem adda ketdi igatangko iti diario ken magasin tapno diak malibtawan ti damagdario ken dagiti magustuak a piesa ken manuskrito) idi kakaisuna a nakaurnongak uray sensilio ken plata, inlimosko iti ubing iti lansangan, isakemak ti balay-kaasi ken ti simbaan inimasko koma ti pangngaldaw nupay inabraw ngem diak met malipatan ti rutayrutay nga ubing iti sidiran ti iskinita dagiti namureng a karenderia a ngilngilawen abus man pay ta labus ken buteg diak met pabasolen ti gimong ngem madamagko la iti unegko; dagiti nagannak ngay? Wenno ti gobierno ngata? Ah, ta uray sadino a langit Ti mabatogan ket adda dagiti Panagtawataw ken pannakaulila Nasaksakit t kitaen ti lakay iti nagkurosan Mabisin ti langana, abusta saan pay a nagdigos Iti kunak, di pay nakapukis, naraber a barbas Addanto latta panagbisin Iti labes iti kinalabon Adda saludsod a di pay nasungbatan Kaanonto ti kaadda ti talna?

(vii) usisaem ti konsensia ket lukibem ti palimed ti libro, agpitpitik ti nadarisay a sursuro nga inindayon ti duayya ni ina iti riniwriw a burburtia ken pangngarig, ti pasimudaag ken panagparsua iti genesis, dagiti salmo ken kanta ni Solomon aginggana iti paltiing ti apokalipsis agtukengka, ala, agtamedka: igupem ti balsamo ab-abam ti kalis, dagiti nakantaan ken natanamitiman nga epistola ken ebanghelista iti panagdaliasat ken kalma…

(viii) uray iti ruar ti metropolis a balay dagiti katawa, ray-aw da garampang ken dagiti hula dancers a kas met iti salimuot dagiti iskinita ken patakder a bunga ti sirib adda agtaktakder a kinamannurat uray iti baet ti daranudor ti makina ken lanitog dagiti tumakder a laem ti taeng adda met lua a tumrem iti liday-sawm; adda pauyo-pasidumri nga addaan iti sugsugno iti pluma a mangibisik itoy ti kunada a natayen a manuskrito iti tukkol a berso da Bucaneg ken Lam-ang ngem diak latta maawatan a bitayenda dagiti rimat ngamin dida matiliw ti mensahe a naibugas iti bellang ken ballatinaw dida mapagdilig ti gambang ken taep nupay adda latta pannakailanglangi: nawingiwingan kunada nga eppes ngem balitokda a nabalbalor ngem ammuem, nawadwadan ti langit uray iti daga nga us-usaten da juan apostol ken maria aglipay uray iti laksid iti pannakaumsi iti kinaganggannaet kukuamto latta ti bukodmo a kultura ken kannawidan, masarakamto ti ramut ti puon ti kinasika: dinto matay ti daniw ket ti sarindaniw addan ! 

Maikadua a paset: Brabo Alas: 

Dagiti panagbirok iti kinaasino 

Uray an-annuem ti bumangon 

Wenno magna kadagiti parbangon 

Iti lansangan ti biag 

Adda latta arimbangaw a manglukag Iti letlet a siudad ken ti ili iti panagbirok…. 

Adda kinaliday iti mata ti agpalpalama Iti suli ti dalan iti baet iti aglingling-et Nga agmatuon, namak pay nga agkutkutimermer 

Ti sardam, adda pay saem iti aklilina Iti nadulpet a pagan-anay ken rutayrutay

Mabisinda met iti bagas ti biag 

Iti kaasi ngem saan a panangay-ay 

Uray dagiti nalidem ken naragsak a balay 

Dagiti a-go-go wenno disco pub 

A mawaw iti linnaaw ti lasag 

Iti awanna naganna nga ayat… 

Adda latta dagiti dapandapan 

Iti lua ken tapok iti agmatuon iti panagbirok 

Iti kanto ken abenida 

Wenno dagiti nailet a karenderia 

Dagiti awanan taeng a pinadisi ti pamilia 

Wenno biniktima ti ebiksion ti turay 

(Malagipko la ket ngarud ita dagiti intar ti atiddog a linia iti pasilio ti St Paul’s Church Chapel a yanko no kasdiay a serbisioan ni Fr. Randy) 

diak met malipatan a makatulongak met no mangidiayaak iti limos ken ur-or ti kaasi no mapankami iti shelter ti IHS* ken simbaan, uray iti bishop’s discretionary fund   ket mangtedak met iti tulong kadagiti adu  a fundraising campaign iti typhoon relief  ken natural calamities, uray iti stewardship scholarship ken youth leadership development ken journalism and literary awards.)

Adda met latta pasidumri dagiti adda iti salinong Dagiti nabalor a pagtaengan 

Ta saan met latta a maliklikan ti susik 

Uray man ketdi iti panggedan 

Ket adda latta power struggle aglalo iti gimong 

Ta adda dagiti innartap ken pinnasindayaw 

Adda dagiti kuak, kuak, kuak, awan ti kuam 

Uray kad no murkat wenno ittip ken kilabban Makitam ita ti homeless agidda manen iti igid 

Ti dalan a nagkumot iti daan a warnakan 

Adda dagiti aginlinlinteg a kerrasenda ti duol 

Nga agpaay kadagiti homeless ken welfare 

Uray dagiti nasileng a pasilio ta agkaratikit 

Latta ti siping a maitinnag iti limosan 

Ta maymaysa ti kaipapanan ti presio ti biag 

Ti tumayok a presio iti agsuek nga ekonomia 

Ket ne, ala, agpipinnabasol dagiti politiko Iti laem ti konseho ken kongreso 

Agpipinnatudon met dagiti parabuya 

Sapulem ita ti balor ti doliar, 

Uray ti pateg ti lira, wenno rial ken dinar Iti arubayan ti estatua, ngem dinto latta agkir-in 

Uray iti sidiran ti nagling-i a torre ti pisa 

Uray iti igid ti karayn nilo ken iti puso ti riyahd 

Adda latta panaguray, ta dagiti panagtawataw 

Isuda met la ti guyod iti isusubli iti igid ti biag. *Institute of Human Services – balay dagiti naiwawa ken homeless people 

Maikatlo a paset: Kayaw Alas: 

Kinaasino met daytoy a panagbirok 

Wen, adda dagiti panagbirok Iti kinaasino, 

Ala, usisaem man ti riknam (adda dagiti kinapudno: matippay latta ti tinapay, matnag dagiti murkat) malmesak iti iliw iti segga iti ulimek 

(umel ngamin ket daytoy a komunikasion) 

kunak man no awanen dagiti sainnek naugotanen dagiti matak nga agur-uray kenka. 

Kayatko a denggen Ti uni dagiti kundidit 

Awanen ti saem Naukritan a barukong 

Imarisak daytoy a malem Iti lumnek nga init Iladawak ti sardam. Kasla agburayok ti essem 

Ken tarigagay Lumabas manen ti rabii 

Nga awan dagiti nabiag a darepdep 

Awanen ti banglo ti sabong Iti dama de noche Siak daytoy Iti linabag ti daniw Bay-am a mabukelak Iti dayyeng ken kansion Dagiti agaw-awir kadagiti simmangbay A saringit daytoy a kaputotan Suksukogek latta man ti pakabuklak 

Magnaak iti igid ti dalan 

Bareng no adda agur-uray a mangawat kaniak Iti kinasiak, ta dagiti salemsem ti sardam Ken nalnaawan a kaltaang Masapulko met ti imeng ti ayat. Ur-urayek tunggal darikmat ti panagkayabkayab Ti berde wenno puraw a kalapati Ngatuen dagiti sinilong, panawen man iti panagtalon Wenno panagani, ta dagiti apit ken binettek 

Ti biag, mailaemda iti sarusar, bugas ti biag 

Daytoy gupit ket dagiti kalapati 

Uray dagiti sallapingaw, urayekto manen 

Nga agampayagda, sadanto siaamo nga agdisso Iti abagak-abagam nakaammal iti sabong-kappia 

Ken binatog dagitoy a daniw-sarindaniw 

Ti kinaasinok maimaldit manen itoy a sarindaniw !